Verklaring n.a.v. het vertrek van de Amsterdamse vaders uit het Moskouse patriarchaat
De belangrijkste vraag is of deze stap van de Amsterdamse vaders vrede en de rust in Oekraïne en in de harten en zielen van onze orthodoxe gelovigen dichterbij zal brengen? Wij vrezen van niet. Maar misschien stelt het wel het geweten van enkelen gerust, tegen de achtergrond van alle aanstormende kritiek en ongenuanceerde pressie in de ons omringende wereld. Maar is een persoonlijk gerustgesteld geweten voldoende reden om te trekken en te scheuren aan het Lichaam van Christus, de Eeuwige Kerk? Wij denken van niet.
De stap van de Amsterdamse vaders is niet uit de lucht komen vallen. Al jaren waren er wrijvingen en enkele vaders hebben al even zo lang persoonlijke contacten met metropoliet Athenagoras van het patriarchaat van Constantinopel. Het klimaat voor vertrek was al vele jaren geleden geschapen. Men wachtte alleen nog op een ‘gunstig moment’.
Jammer dat het op dit moment is gekomen: 13 maart 2022. Juist wanneer we als orthodoxe gelovigen al eeuwenlang gezamenlijk dienen te staan op de Zondag van de Triomf van de Orthodoxie (Russen, Oekraïners, Grieken, Roemenen, Serven, Bulgaren, Georgiërs etc.). Juist op dit moment geven de Amsterdamse vaders het sein om te breken i.p.v. te verbinden. Breken zouden we in de Grote Vasten juist meer moeten met de wereld, en verbinden zouden we juist meer moeten met God en elkaar.
Natuurlijk worden we bedreigd, natuurlijk zullen haatmails volgen, alles is zoals Christus en de Kerk ons al eeuwen heeft voorgehouden. We zullen worden vervolgd. Dat kunnen we niet vermijden. En zelfs een persoonlijk gerustgesteld geweten biedt hierin geen soelaas. Wanneer we werkelijk Christus willen volgen is dát juist het moment om het kruis op je te nemen. En als patriarch Kirill verkeerde uitspraken heeft gedaan en daarmee verbonden beslissingen heeft genomen, dan zal uiteindelijk Onze Hemelse Vader hem op Zijn wijze hem terechtwijzen. Wij schieten met al onze aardse mogelijkheden daarin altijd te kort. Desondanks blijven wij onder het patriarchaat van Moskou en zullen we juist nu moeten bidden voor de patriarch en allen die met hem daarin leiding geven, als deel van het Mystieke Lichaam. Onze Orthodoxe kerk zal in deze wereld altijd worden belaagd, omdat het uitzicht wil bieden op de vrede en het Hemels Koninkrijk, dat niet van deze wereld is. Wij zijn geen politieke partij, maar een gemeenschap van gelovigen, biddend voor de vrede.
Het is daarom juist nu van belang gezamenlijk te bidden en geen kerken om wat voor reden dan ook te sluiten. Het is juist nu van belang om mensen de mogelijkheid te geven om hun gebeden op te dragen aan God.
Dat is ook wat we geleerd hebben van de Russische kerk in de verdrukking. Tenzij de staat de kerken sloot of afbrak, maar daar is nu in Nederland helemaal geen sprake van.
En als het zo is dat Russische priesters vervolgd worden in hun eigen land en door hun eigen kerk, dan in het bijzonder ondersteun je hen door gezamenlijk te blijven bidden voor vrede en rust, en inkeer bij de overheden en zullen we zien hoeveel genade en barmhartigheid ons door de Heer gegeven wordt.
Vervolgd worden door je eigen kerk is wat talloze Heilige Vaders in verschillende Orthodoxe kerken in de loop van de eeuwen hebben meegemaakt (vgl. de H. Johannes Chrysostomos, tot aan de H. Nicolaas van Servië, Starets Kleopa, de H. Nektarios van Egina in onze tijd). Hoe kunnen we nu juist in de periode van de Grote Heilige Vasten zo ver van deze heiligende traditie staan?
We bidden voor de Amsterdamse vaders, dat zij bescherming mogen ontvangen in Gods genade en barmhartigheid.
In Christus trachtend,
vader Onufry en vader Jewsewy